Αρχή Εποπτείας της Αγοράς
Τι είναι η Αρχή Εποπτείας της Αγοράς;
Αρχή Εποπτείας της Αγοράς είναι ένας εθνικός φορέας υπεύθυνος για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά με τους σχετικούς νόμους περί ασφάλειας, υγείας, περιβάλλοντος και προστασίας των καταναλωτών. Ο ρόλος της είναι να παρακολουθεί και να επιβάλλει τη συμμόρφωση με τους εθνικούς και τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προστατεύοντας τους καταναλωτές και διατηρώντας τον δίκαιο ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Μέσω επιθεωρήσεων, δοκιμών και συνεργασίας με άλλους ρυθμιστικούς φορείς, η αρχή βοηθά στην πρόληψη της κυκλοφορίας επικίνδυνων ή μη συμμορφούμενων προϊόντων στην αγορά.
Όπως ορίζεται στον νόμο περί τεχνητής νοημοσύνης: H εθνική αρχή που διεξάγει τις δραστηριότητες και λαμβάνει μέτρα δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020 (Άρθρο 3 (26)).
Αρχές Εποπτείας Αγοράς της Κύπρου βάσει του Νόμου της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1689), κάθε κράτος μέλος πρέπει να διορίσει μια Αρχή Εποπτείας της Αγοράς για την παρακολούθηση και την επιβολή της συμμόρφωσης των συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Στην Κύπρο, αυτός ο ρόλος έχει ανατεθεί τόσο στο Γραφείο Επίτροπου Επικοινωνιών όσο και στο Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Και οι δύο Αρχές θα είναι υπεύθυνες για την επίβλεψη της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη, ιδίως για συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, διασφαλίζοντας ότι πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ πριν και μετά την είσοδό τους στην κυπριακή αγορά.
Το Γραφείο Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ενεργεί ως Αρχή Εποπτείας της Αγοράς για την Τεχνητή Νοημοσύνη, για συστήματα υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στα σημεία 1 στον βαθμό που τα συστήματα χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιβολής του νόμου, στα σημεία 6, 7 και 8 του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κανονισμού, και για απαγορευμένα συστήματα που αναφέρονται στο Άρθρο 5 του Κανονισμού και που συνδέονται με τους τομείς εφαρμογής αρμοδιότητας του στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κανονισμού.
Πώς λειτουργεί η εποπτεία της αγοράς
Εξουσίες των Αρχών Εποπτείας της Αγοράς
Πρόσβαση σε χώρους:
Η εξουσία εισόδου στις εγκαταστάσεις οικονομικών φορέων για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων και τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων.
Δειγματοληψία και Δοκιμές:
Η εξουσία λήψης δειγμάτων προϊόντων για δοκιμές σε εργαστήρια.
Αίτημα Πληροφοριών:
Η εξουσία αίτησης πληροφοριών από οικονομικούς φορείς σχετικά με τα προϊόντα και τις δραστηριότητές τους.
Κατάσχεση Εγγράφων:
Η εξουσία κατάσχεσης εγγράφων και αρχείων που σχετίζονται με έρευνα.
Απόσυρση από την αγορά:
Η εξουσία για απομάκρυνση προϊόντων από την αγορά που δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς
Εντολές Διορθωτικών Ενεργειών:
Η εξουσία να διατάσσονται οι οικονομικοί φορείς να λάβουν διορθωτικά μέτρα, όπως η συμμόρφωση ενός προϊόντος, η απόσυρσή του από την αγορά ή η ανάκλησή του από τους καταναλωτές.
Επιβολή Κυρώσεων:
Η εξουσία επιβολής κυρώσεων σε οικονομικούς φορείς που δεν συμμορφώνονται με τους κανονισμούς.
Αρμοδιότητες των Αρχών Εποπτείας της Αγοράς
- Λήψη και καταγραφή ειδοποιήσεων από διάφορους φορείς (πάροχους, εισαγωγείς, φορείς ανάπτυξης κ.λπ.) σχετικά με κινδύνους, μη συμμόρφωση, συμβάντα ή παρεκκλίσεις.
- Διατήρηση τεκμηρίωσης, συμπεριλαμβανομένων:
- Ειδοποιήσεων χρήσης βιομετρικού συστήματος σε πραγματικό χρόνο.
- Δηλώσεων συμμόρφωσης ΕΕ.
- Ειδοποιήσεων για συστημικά συμβάντα GPAI.
- Τεχνική τεκμηρίωση από παρόχους και εκπροσώπους.
- Αξιολόγηση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης για συμμόρφωση με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη (Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1689), ιδίως σε περιπτώσεις υποψίας μη συμμόρφωσης ή εσφαλμένης ταξινόμησης ως μη υψηλού κινδύνου.
- Διεξαγωγή επιθεωρήσεων (απροειδοποίητα, εξ αποστάσεως ή επί τόπου).
- Πρόσβαση σε πηγαίο κώδικα και δεδομένα όταν είναι απαραίτητο για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης.
- Διεξαγωγή αξιολογήσεων κινδύνου για ευάλωτες ομάδες και θεμελιώδη δικαιώματα.
- Διορθωτικά μέτρα, απόσυρση από την αγορά ή ανάκληση προϊόντων όταν τα συστήματα δεν συμμορφώνονται ή ενέχουν κινδύνους.
- Ανάκληση αδειών για τη διάθεση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης στην αγορά σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
- Διασφάλιση της λήψης περιοριστικών μέτρων όταν οι κίνδυνοι παραμένουν ακόμη και σε συμμορφούμενα συστήματα.
- Επιβολή κυρώσεων για παραβάσεις του Κανονισμού ΤΝ.
- Εξουσιοδότηση, εποπτεία και επιθεώρηση δοκιμών σε πραγματικό κόσμο συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης υψηλού κινδύνου.
- Αναστολή ή τερματισμός των δοκιμών όταν εντοπίζονται σοβαρά περιστατικά ή μη συμμόρφωση με τον κανονισμό.
- Διασφάλιση ότι οι δοκιμές ακολουθούν το Άρθρο 60 και σέβονται την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα.
- Συνεργασία με τις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το Γραφείο Τεχνητής Νοημοσύνης και άλλες αρμόδιες αρχές.
- Συμμετοχή στο sandbox για την κανονιστική ρύθμιση της Τεχνητής Νοημοσύνης: παροχή καθοδήγηση, εποπτεία και έκδοση εκθέσεων εξόδου.
- Συμμετοχή σε κοινές έρευνες ή δραστηριότητες συμμόρφωσης σε όλα τα κράτη μέλη.
- Χειρισμός και διερεύνηση παραπόνων από φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
- Διασφάλιση συμμόρφωσης με τη σήμανση CE, την τεχνική τεκμηρίωση, την καταχώριση και άλλες απαιτήσεις συμμόρφωσης.
- Υποβολή ετήσιων εκθέσεων σχετικά με τη χρήση βιομετρικών συστημάτων πραγματικού χρόνου.
- Ενημέρωση της Επιτροπής και των κρατών μελών για:
- Τυχόν ευρήματα μη συμμόρφωσης.
- Τα διορθωτικά μέτρα που ελήφθησαν.
- Τα σοβαρά περιστατικά ή τους κινδύνους δημόσιου συμφέροντος.